|
(وَلَـكِنَّ اللّهَ يَفْعَلُ مَا يُرِيدُ лекин Аллоҳ Ўзи хоҳлаган ишини қилади) ҳар қандай нуқсондан пок Аллоҳни ҳеч нарса ожиз қолдира олмайди, Унинг ҳукмини рад қилувчи йўқ.
وَإِذَا قَضَى أَمْراً فَإِنَّمَا يَقُولُ لَهُ كُن فَيَكُونُ
– „Бирор ишни ҳукм қилса унга фақатгина «Бўл» дейди, холос. Бас, уишбўлади“. [2:117]
2. Аллоҳ Таоло ўтган оятда умматларнинг аҳволини, ихтилоф қилганларини, мўмин кофирга ажралганларини баён қилганидан кейин кейинги оятларда мўминлар ва кофирларга тегишли айрим ишларни айтиб ўтяпти. Имон келтирган зотлар закотни охиратларини обод қилиш учун берадилар. Зеро, охиратда орттирган моллари ҳам, дўстлари ҳам асқотмайди. У пайтда фақат қилган яхши амалларигина асқотади. Фақат Аллоҳ изн берганларгина шафоат қила оладилар ва шу билан нажот топгувчилар сафидан жой оладилар.
Кофирлар эса ишни ва нарсани ўз ўрнига қўймаган, ўз ўрнида ишлатмаган золимлардир. Улар ўзларини яратган Зотга куфр келтирдилар. Шайтоннинг қадамларига эргашдилар. (Шайтоннинг изидан эргашдилар). Натижада қилган ёмон ишлари уларни ҳалокатга олиб борди.
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ أَنفِقُواْ مِمَّا رَزَقْنَاكُم
(Эй мўминлар, ҳаёти дунёда сизларга ризқ қилиб берган нарсаларимиздан инфоқ-эҳсон қилинглар!). Бу мўминларга қаратилган хитоб. Унда инфоқ қилиш талаб қилиняпти.
مِّن قَبْلِ أَن يَأْتِيَ يَوْمٌ لاَّ بَيْعٌ فِيهِ وَلاَ خُلَّةٌ وَلاَ شَفَاعَةٌ وَالْكَافِرُونَ هُمُ الظَّالِمُونَ
(На олди-сотди, на ошна-оғайнигарчилик ва на оқлов бўлмайдиган кун келишидан илгари. Кофир бўлган кимсаларгина зулм қилгувчилардир) қаттиқ ваид. Бу талабнинг қатъийлигига қаринадир.
Яъни, бу муборак оятда талаб қилинаётган инфоқ фарздир. У закотдир. Ундан мақсад нафл садақа эмас.
لاَّ بَيْعٌ فِيهِ وَلاَ خُلَّةٌ وَلاَ شَفَاعَةٌ
(на олди-сотди, на ошна-оғайнигарчилик ва на оқлов бўлмайдиган) бу ердаги (لا ) сўзи лайса сўзининг ишини қилади. Бу ҳолатда умумий нафий бўлиши ҳам, умумий бўлмаган нафий бўлиши ҳам мумкин. Демак, у муташобиҳ. Лекин у фатҳага мабний қилиниб ҳам ўқилган. Бу ҳолатда у фақат умумий нафийнигина ифодалайди. Бу жиҳатдан у муҳкамдир.
Ҳар икки қироат ҳам мутавотир, маъно эса бир. Муҳкам муташобиҳни босиб кетади, деган қоидага кўра, бу ердаги нафий
109-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232